مدت خواب

پرسش: 
براى يك جوان چقدر خواب در شبانه روز لازم است؟ و چه مقدار خواب در شب و چقدر در روز باشد؟

پاسخ:


تعيين دقيق ميزان خواب، براى هر فردى، به عوامل گوناگونى بستگى دارد؛ اين عوامل عبارت است از:


1. ميزان فعاليتى كه روزانه فرد انجام مى‏دهد؛


2. نوع فعاليتى كه انجام مى‏دهد؛


3. شرايط سنى؛


4. شرايط اقليمى؛


5. وضعيت سلامت روحى و جسمى و... .


علاوه بر اينكه تفاوت‏هاى فردى نيز در ميزان خواب مورد نياز، مؤثر است.


با توجه به آنچه گفته شد، اگر بخواهيم ميزان خواب مورد نياز يك جوان را روى يك پيوستار (خط) نشان دهيم، بايد گفت: اين ميزان بين 6 تا 8 ساعت در نوسان است؛ يعنى، حداقل خواب مورد نياز يك جوان نبايد كمتر از شش ساعت و حداكثر آن بيشتر از هشت ساعت نبايد باشد. شايد بتوان گفت: حتى ميزان خواب هر فردى نيز ممكن است داراى نوسان باشد؛ مثلاً در برخى از شب‏ها به دليل فعاليت‏هاى روزانه، ممكن است‏جوان به شش ساعت خواب نياز داشته باشد و در برخى از شب‏ها به هفت ساعت. البته اين نوسان، نبايد خيلى زياد باشد؛ زيرا نوسان زياد، موجب اختلال در چرخه خواب مى‏شود و پيامدهاى منفى دارد.


گفتنى است: از آنجا كه خواب صرفاً استراحت نيست؛ بلكه ترميم انرژى‏هاى از دست رفته نيز مى‏باشد و در واقع بافت‏هاى بدن - به ويژه بافت‏هاى عصبى - بايد در خلال خواب ترميم شود و دوباره آماده فعاليت گردد، بهترين زمان براى خواب شب‏ها است و روان‏پزشكان و روان‏شناسان، تأكيد مى‏كنند كه حداقل 85% خواب، بايد در شب و فقط 15% آن در روز باشد؛ زيرا شب‏ها هم آلودگى صوتى به حداقل مى‏رسد و هم نور طبيعى بسيار كم است و آرامشى كه در شب فراهم مى‏شود، در روز امكان‏پذير نيست.


قرآن نيز به اين حقيقت اشاره كرده، مى‏فرمايد: «وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً وَ جَعَلْنَا اللَيْلَ لِباساً» (نبأ (78)، آيه 9 و 10. ) «خواب را براى شما مايه آرامش قرار داديم و شب را پوششى براى شما قرار داديم». به نظر مى‏رسد قرار گرفتن اين دو آيه كنار هم، بيان‏گر اين حقيقت باشد كه بهترين زمان براى خواب و استراحت شب است.


شواهد علمى و تجربى نيز نشان مى‏دهد افرادى كه شب‏ها به اندازه كافى به خواب مى‏روند، از سلامتى بهترى برخوردارند و افرادى كه بيشتر روزها مى‏خوابند، آسيب‏پذيرترند.