یک ماه فرصت دارم

خوشحاليم بار ديگر شما مخاطب ما هستيد اميدواريم راهنماي خوبي در رابطه با اين موضوع براي شما باشيم.همانطور كه خودتان مي دانيد براي رسيدن به مدارج بالاي علمي و تحصيل در دانشگاههاي خوب نياز به همت و تلاش و پشتكار مي باشد.آنچه در اين وضعيت بايد در نظر بگيريد اين نكته است كه از همين امروز سعي نمايد وضعيت موجود درسي خود را تغيير دهيد و خود را بسمت وضعيت مطلوب برسانيد.هرچند بررسي گذشته مهم است اما سعي نماييد به خود بگوييد از همين امروز تغيير مي كنم و بخاطر كارهايي كه در گذشته انجام نداده ايد خود را سرزنش نكنيد.البته در يك برنامه ريزي درست و دقيق مي توانيد دروس گذشته را نيز مرور نموده و پشتوانه علمي خود را بالا ببريد.همانطور كه در اين سالها تجربه نموده ايد موفقيت در تحصيل برآيند عوامل چندى به شرح زير است:

1. ميزان تلاش و كوشش، به گونه‏اى كه بر اساس برنامه‏اى منظم صورت گيرد و نتيجه چنين تلاشى، متناسب، با ميزان صرف وقت باشد. به طور مسلم كوشش‏هاى منظم و پيگير در تسلط به موضوع درس، نقش مؤثرى ايفا مى‏نمايد.

2. انگيزه و علاقه، كه عاملى درونى است و با روشن شدن هدف درس، بستگى و ارتباط مستقيم دارد.سعي نماييد علاقه خود را به رشته تحصيلي خود بالا ببريد نگاه به افراد موفق در اين رشته،صحبت با اساتيد اين رشته و ... مي تواند در ايجاد علاقه به شما كمك نمايد.

3. تجربيات قبلى، كه مفهوم دقيق آن، برخوردارى از پيش مطالعه فردى در زمينه درس جديد مى‏باشد.

4. تمركز و دقت به گونه‏اى كه ذهن با تمام توانايى و قدرت جذب اطلاعات علمى در حوزه درس مورد نظر فعال باشد.اجازه ندهيد افكار مزاحم هنگام مطالعه ذهنتان را درگير نمايد.

5. بهره‏گيرى از تلقين مثبت، چنان‏چه تحت تأثير افكار منفى قرار گيريد و در مقطعى از دوران تحصيل، باور كنيد كه فردى ناموفق و بيهوده هستيد، عملاً رفتار و كردار شما متأثر از چنين وضعى خواهد شد و نتيجه مطلوبى به بار نخواهد آمد. ليكن با تلقين جنبه‏هاى مثبت و سازنده به افكار اميدبخش و متعالى دست خواهيد يافت و تداوم چنين افكار و حالاتى در نتيجه كارتان چشمگير خواهد بود.

7. توكل به خداى متعال را در هيچ لحظه‏اى از زندگيتان از دست ندهيد، بلكه در مواقع حساس و دشوارى كه برايتان پيش مى‏آيد، بيشتر از هميشه به نيروى ايمان به خدا، تكيه كنيد و او را در همه حال ناظر بر خود و پشتيبان واقعى‏تان بدانيد. در چنين صورتى به يارى حق، موفقيت در انتظار شما خواهد بود.

در مورد روش مطالعه بايد خدمتتان بيان داريم كه درس ها از لحاظ خواندن و فهميدن با يكديگر متفاوت و در گروههاي مختلفي قرار مي گيرند مثلا درس رياضي با فارسي بسيار تفاوت دارد اولي حلي و دومي حفظي مي باشد.براي رسيدن به يك روش مناسب در هر درس بايد در ابتدا ويژگيهاي آنرا فهميد زيرا اين ويژگيها در حقيقت همان شرايط خاص روش هاي مطالعه هستند.بحث را در چند نكته بررسي مي نماييم.

نكته اول: ويژگيهاي و تفاوتهاي درس رياضي. 1.مطالعه رياضي در حقيقت تلاش و ورزش مغزي است 2.استدلالي مي باشد لذا فهميدني است 3. نياز به تمرين و تكرار دارد 4.بايد درك كرد 5. به تفكر و انديشيدن عميق نياز دارد6. حل كردني است 7. اگر خوب فهميده و درك شود فراموش نمي شود 8. اگر مطالعه رياضي به صورت شهودي و نيمه شهودي انجام گيرد بهتر است ، خصوصاً در هندسه .

نكته دوم:نحوه و روش هاي فراگيري رياضي.

همانطور كه مي دانيد رياضي را نمي توان حفظ كرد ، اگر هم حفظ كنيم پايدار نيست و بعد فراموش مي شود . لذا روش خاصي براي فراگيري رياضي لازم است.البته هر فردي به نحوي اينكار را انجام مي دهد.در اينجا به چند روش اشاره مي كنيم.

1.روش تجسم در ذهن بصورت مصور .يعني بعد از اينكه فرمول را خوانديد مانند دوربين عكاسي از اين فرمول عكسي را در ذهن خود ترسيم كنيد.

2.برخي از مطالب درسي را بصورت داستان در بياوريد تا بهتر آنهارا درك كنيد و فراموش نكنيد.

3.براي جلو گيري از فراموش كردن فرمولها واعداد آنهارا بصورت كلمات رمز در بياوريد و حفظ كنيد.

4.يكي از روش هاي جلوگيري از فراموشي داده ها استفاده از گره ي مكاني است. در اين روش شما مطلب درسي را با يك مكان واقعي پيوند مي زنيد.مثلا فرمول خاصي را با يك موقعيت مكاني خاصي پيوند بزنيد.در اينصورت با بخاطر آوردن مكان خاص فرمول هم براي شما تداعي مي كند.

5. برخي از مطالب را اگر بصورت شعر در بياوريد.بهتر ياد مي گيريد مانند شعر زير كه براي درك يكي از فرمول هاي رياضي بكار مي رود:سينوس چوبر فرق كسينوس نشيند ، تانژانت پديد آيد و برعكس كتانژانت

6. برخي از فرمولها را بصورت آهنگين و و موسيقايي حفظ كنيد

نكته سوم: براي فرگيري رياضي در كلاس درس بايد نكاتي را رعايت نماييد.

1.فقط گوش كنيد و حواستان متمركز باشد .

2. كار در كلاس و فعاليت كلاسي مفيد است . لذا براي حل تمرينات در كلاس مشاركت كرده و كاملاً فعال باشيد .

3. سعي كنيد اشكالات درسي را در كلاس برطرف نماييد و در هنگام اتمام تدريس نكته مبهم برايتان باقي نمانده باشد .

4.فرمول ها را ياد گرفته و الگو برداري كنيد.براي اين كار مي توانيد از وسايل كمك آموزشي مثل كامپيوتر ، كارگاه سمعي و بصري استفاده كنيد .

5.به عمق مطلب توجه كرد و سطحي گذر نكنيم .

6.مهمترين اصل در يادگيري رياضي دقت و توجه است ، به اين مسئله اهميت داده شود .

نكته چهارم: جهت حل مسايل در منزل رعايت نكات بيان شده مي تواند در پايداري يادگيري شما مفيد باشد.

1. در رياضي نياز به صبر و حوصله و فكر كردن روي مسائل و تمرين ها دارد.لذا طوري برنامه ريزي نماييد كه نياز نباشد با عجله كار را تمام كنيد.البته توجه نماييد در همان روزي كه معلم درس مي دهد ، در خانه تكاليف را حل كنيد.

2. مكاني آرام و بي سر و صدا انتخاب كردن كمك خوبي به تمركز شما مي كند.

3.حل تمرينات و تكاليف با استفاده از توضيح دادن به خود جهت ماندگاري بيشتر مفيد است.يعني ابتدا آنچه خودتان متوجه شده ايد را قبل از حل مسايل دوباره براي خود با صداي بلند توضيح دهيد سپس اقدام به حل نماييد.

4.داشتن يك كتاب كار در خانه به يادگيري بهتر كمك مي كند . استفاده از منابع و وسايل كمك آموزشي هم يكي از راه هاي يادگيري بهتر است .

5. تمرينات زياد در خانه باعث يادگيري عميق مي شود لذا با تغيير بعضي از اعداد يا گزينه ها سعي نماييد مسئله جديدي را طرح و حل نماييد.

6. هميشه كتاب درسي، چند كاغذ چرك نويس، خودكار، كاغذ سفيد يا دفتر را كنارتان قرار دهيد.

7.اگر به مثالي رسيديد آن را خوب بخوانيد و بفهميد و دوباره براي خودتان حل كنيد.

8.سعي كنيد روابطي را كه در كتاب اثبات كرده است خودتان اثبات كنيد يعني همه روابط را خودتان به دست آوريد.

9. سعي كنيد هر طور شده مسئله را حل كنيد و اگر اشتباه حل نموديد حتما به اشتباه مسائل غلط خود پي ببريد اين كار باعث خواهد شد ديگر آن را تكرار نكنيد.

نكته پنجم: به نكات زير در مورد شيوه مطالعه دقت كنيد:

1. از مطالعه شتاب زده و تند جدا پرهيز كنيد.

2. كتاب يا بخش مورد نظر از كتاب را به قسمت هاي كوچكتر تقسيم كنيد و هر قسمتي را مطالعه كرده و بفهميد و بعد به سراغ قسمت بعدي برويد.

3. فضا و مكان مطالعه را براي خود مكاني جذاب و نشاط آفرين بسازيد حتي با تغيير دكور و بكارگيري وسائل نشاط آور.

4. نور كافي , حرارت متناسب , وضعيت نشستن و... مناسب براي درس بكارگيري ابزار كمك آموزشي خوب در تحصيل و مطالعه بسيار مؤثر است .

5. ورزش صبحگاهي را فراموش نكنيد و در روز در سه الي چهار نوبت و در هر نوبت 5 تا 6 بار تنفس عميق را فراموش نكنيد.

6. متن درسي و مورد مطالعه را هماهنگ و هم طراز با فهم خود برگزينيد.

7. خود را به رعايت نظم در مطالعه عادت دهيد مانند شروع در ساعت معين - اتمام در ساعت معين , عدم اخلال به روند مطالعه و قطع كردن آن , از انحراف فكر و حواس با تمرين اجتناب ورزيد.

چند تذكر:

1. تحول جديد و ترك سابقه و روش قبلي به سرعت و سهولت انجام نمي پذيرد. لذا صبر و حوصله و مقاومت شرط موفقيت است .

2. نظارت بر اجرا و اينكه برنامه درسي خود را به دست خودتان ارزيابي كنيد لازمه ي پيشرفت است چرا كه نواقص را مرتفع و برنامه را رو به رشد پيش مي برد بنابراين عملكرد تحصيلي خود را ارزيابي و نقاط ضعف آن را مرتفع سازيد.

3. هرگاه در اجراي برنامه تحصيلي خود موفقيت داشتيد خود را تشويق كنيد و پشتكار خود را افزايش دهيد.

4. براي هر روز (هر 24 ساعت ) خود برنامه داشته باشيد و بر اساس آن حركت كنيد و شب ميزان هماهنگي خود را با برنامه ارزيابي نماييد.

نكته ششم: در مورد نحوه برنامه ريزي درسي نيز بايد خدمتتان بيان داريم كه ما برحسب وظيفه مطالب و رهنمودهايي را برحسب مقدار آشنايي كه از طريق متن ارساليتان با وضعيت شماكسب مي كنيم ارائه مي دهيم و اين شما هستيد كه بايد با تطبيق آنها بر وضعيت خود برنامه ريزي مناسب را انجام دهيد و يا اينكه با حضور در يكي از مراكز مشاوره از خدمات مناسب به صورت حضوري بهره بگيريد. همانطور كه مي دانيد انگيزه و علاقه ، عاملى درونى است و با روشن شدن هدف ، همبستگى و ارتباط مستقيم دارد؛علاوه بر آن، شناخت انگيزه براي انتخاب هدف و مسير دستيابي به آن تأثير بسزايي در ميزان پيشرفت شما خواهد داشت. نكته اساسي اين است كه از تجربيات قبلى خود در راستاي طراحي برنامه براي رسيدن به اهداف تعييني خود اقدام نماييد ؛زيرا به هر حال شما خود را از بقيه بهتر مي شناسيد و با مهارت ها ،توانايي ها ،نقاط ضعف و قدرت خود بيشتر آشنا هستيد .مثلاً‌اين آگاهي را نسبت به خود داريد كه آيا مي توانيد ساعتهاي متوالي و در سر و صدا و شلوغي و ... درس بخوانيد و يا اينكه مطالعه بعد از اذان صبح براي شما امكان پذير باشد يا ... .با توجه به كلياتي كه بيان نموديد اصولي را كه به شما در برنامه ريزي كمك خواهد كرد خدمتتان بيان مي داريم.

اصل 1:بدانيد كه فرد هدفمند و موفق كسي است كه براي روزها،هفته ها،ماه ها و حتي سال هاي خود برنامه ريزي مي كند. اگر 20٪ از زمان خود را صرف برنامه ريزي نماييد ،80٪ باقي مانده را با اطمينان بيشتري براي رسيدن به اهداف خود گام برخواهيد داشت.

اصل 2:به خوبي مراقب باشيد كه برنامه هاي تنظيم شده را به موقع و بدون تأخير انجام دهيد ؛زيرا كه خوب مي دانيد تأخير در اجراي به موقع برنامه ها برابر با عدم موفقيت است.

اصل 3:تشخيص نيازها وكاستي ها: بايد خواست‏ها و احتياجات اساسى خود را در زمينه اي كه قصد داريد براي آن برنامه ريزي كنيد شناسايي كنيد. به عنوان مثال: در يك مقطع مشخص، چه درسى را بايد مطالعه كرد.

اصل 4: تعيين زمان لازم: فرصت‏ها و اوقاتى كه بايد صرف تحقق اهداف برنامه شود را بايد مشخص كرد تا در نهايت معلوم شود چقدر زمان در هر روز يا هفته به آن موضوع اختصاص خواهد يافت. به عنوان مثال اگر قرار باشد يك كتاب 300 صفحه اي در طول يك ماه خوانده شود لازم است حداقل روزي 11 صفحه از كتاب مطالعه شود و اين نياز به حداقل يك ساعت وقت دارد.

اصل 5:طبقه بندي اهداف بر اساس اولويت: كارهايي را كه مي خواهيد انجام دهيد،برحسب اولويتها وميزان اضطرار و اهميت آن ،طبقه بندي كنيد. بهترين زمانها و اوقات را براي مهمترين كارها قرار دهيد. در اين صورت اگر وقت كم داشته باشيد و يا به هر دليل نتوانيد به همه اهداف و كارهايتان برسيد، مطمئن هستيد كه اهداف و برنامه هاي اصلي را انجام خواهيد داد.

اصل 6:براى منظم شدن، بايستى اهداف را در دو گروه بلند مدت و كوتاه مدت تقسيم كرد و سپس برنامه‏اى زمان بندى شده براى وصول به آن طراحى و عمل نمود. چرا كه اگر تمام اهداف بلند مدت باشند احتمال اينكه شما با گذر زمان دچار خستگي و نا اميدي گرديد زياد است اما اگر اهداف كوتاه مدت و ميان مدت نيز در نظرتان باشد بعد از مدت كوتاهي با رسيدن به اهداف كوتاه مدت بسيار تقويت گرديده و آن را پاداشي براي زحمات تان در نظر گرفته و با قوت و قدرت بيشتري برنامه هايتان را دنبال خواهيد كرد.

اصل 7: تناسب با توانمندي: برنامه بايد در حد توان باشد نه خارج از توان. پس بايد مطابق طاقت و توان جسمي و روحي تان برنامه را طرح ريزي و اجرا كنيد و از حد تعادل خارج نشويد. اگر شما برنامه اي طرح كنيد كه در آن خودتان را موظف به روزي 18 ساعت كار و تلاش كنيد حتما با شكست مواجه خواهيد شد.

اصل آخر: عدم ايده آل نگري: ايده آل نگر و مطلق گرا نباشيد، يعني نخواسته باشيد تمام خواسته ها و آرزوهايتان فوري و به شكل كامل و تمام برآورده شود هر چند در راه به دست آوردن آن تلاش مي كنيد. در نظر نگرفتن واقعيات برنامه را با شكست مواجه مي كند.يادتان باشد كه بدون تعيين اهداف، برنامه‏ريزى غيرممكن و بدون برنامه‏ريزى، نظم ناميسّر است.

نكات كاربردي

1-شايسته است براى بهسازي و كيفى بخشي به برنامه خود هميشه آن را روى كاغذ (با توجه به شرحي كه در ادامه خواهد آمد) بياوريد.

2-هر چه وقت خود را بهتر سازماندهى (برنامه ريزى) كنيد ،بهتر مى‏توانيد از آن در جهت دستيابى به اهداف شخصى ،تحصيلي ، شغلى و حرفه‏اى استفاده كنيد.

3- جدولي كه داراي هفت رديف افقي است ، تهيه كرده و در اين رديف ها ايام هفته را بنويسيد. در ستون هاي عمودي نيز از زمان بيدار شدن تا زمان خواب تقسيم بندي كرده و هر ستوني را به كارها و فعاليتهاي روزانه مورد نظر خود اختصاص دهيد. مثلاً ساعت 5 ونيم تا 6ونيم براي نماز و قرآن وخوردن صبحانه - 6ونيم تا 7ونيم براي .... . همينطور تا هنگام خواب كه مثلاً حدود 11 شب است غير از زمانهايي را كه مشغول كار هستيد زماني را براي استراحت و مابقي زمان را در هر روز به 2 يا 3 كتاب اختصاص دهيد و فعاليتي متناسب با توان و نوع كارتان اسم گذاري كنيد.

3- از آنجا كه ممكن است اهدافتان در روزهاي مختلف هفته و يا هفته هاي مختلف يك ماه و يا ماههاي مختلف يك سال متفاوت باشد،بهتر است براي بهره گيري شايسته از زمان ،برنامه اي متفاوت و شناور داشته باشيد .مثلاً همانطور كه خود مي دانيد با نزديك شدن به ايام امتحاني بايد تعداد ساعات مرور برخي مواد درسي را بيشتر كرد.بعد از يك هفته از آغاز اجراي برنامه ،كم و كاستي هاي آن را يادداشت نماييد و به اصلاح برنامه براي هفته آينده بپردازيد .به عنوان مثال ممكن است بودجه زماني اي را كه براي صرف نهار و استراحت در نظر گرفته ايد نيازمند تغيير باشد و يا اينكه متوجه گرديد ساعت خواب به گونه اي است كه مي توانيد برنامه مطالعاتي خود را به آن زمان منتقل سازيد.

نكته پاياني :سعي نمايد فهرستي از كتابهايي كه لازم است در طول يك ترم مطالعه شود همراه با تعداد صفحات آن مهيا نماييد و بصورتي برنامه ريزي نمايد كه در طول يك هفته تقريبا همه آنها را به يك اندازه خوانده باشيد.مثلا فرض كنيد كتاب الف 600 صفحه،كتاب ب 200 صفحه و ... شما هم در هر روز تقريبا 20 صفحه مطالعه مي نماييد زمانهايي را كه بايد براي كتاب الف در نظر بگيريد بايد 3 برابر كتاب ب باشد.بدين ترتيب همه كتابها به يك ميزان مطاله شده و در انتها فشاري متوجه شما نمي كند.

ما هم در كنار حرم كريمه اهل بيت حضرت معصومه سلام الله عليه براي شما انسانهاي خواستار پاكي دعا مي كنيم و منتظر مكاتبه بعدي و نظر شما نسبت به اين مطالب هستيم تا در كنار يكديگر به سمت وضعيت مطلوب حركت نماييم.

منابع جهت مطالعه بيشتر

1.هنر كتاب خواندن، آدريل جانسون.

2. 500 نكته درباره مطالعه، فيل ريس.

3.مطالعه روشمند، عين الله خادمى.

4.چگونه فرزندم را به مطالعه علاقه‏مند كنم؟، مانفرد وسپل.

5.سلسله مقالات (دانش، مطالعه، كتاب)، حسين خنيفر.