قانونمند مطالعه كنيم

سيده محدثه يعقوبي

مطالعه يعني خواندن كتاب يا نوشته ما را به بخشي از هدف خود در تأمين نيازمان مي‌رساند. دانش آموزان براي بهبود و افزايش توان يادگيري بايد اصولي را قبل از مطالعه، هنگام مطالعه و بعد از مطالعه به دقت رعايت كنند. در اين جا به بررسي اين اصول مي‌پردازيم.

اصول قبل از مطالعه

تعيين دقيق هدف: انگيزه و هدف يكي از مهمترين عوامل يادگيري است كه روند آن را آسان و سريع مي كند. بنابراين بايد قبل از مطالعه هدف خود را به روشني مطرح كنيد. به طور مثال انتظار داريد چه ميزان خبر و اطلاعات از مطلبي را كه مي خوانيد به دست آوريد شما بايد در انتخاب هدف مطالعه، به نكته هاي اصلي و مهم دقت كنيد و مطالب كليدي را برگزينيد.

تعيين مدت زماني مطالعه و مقدار مطالعه كتاب:بايد تعيين كنيم مي‌خواهيم چه مدت اين كتاب را بخوانيم و سپس تصميم بگيريم چه مقدار كتاب را در چه مدت زمان بخوانيم و اگر زمان و مقدار مطالعه مشخص شود، دقت هنگام خواندن افزايش مي‌يابد. ضمن آن كه تعيين زمان و مقدار مطالعه نگراني و دلهره و بيم خواننده را مي‌كاهد و آرامش مي‌دهد.

انتخاب محيط مناسب: مكان مناسب براي مطالعه يكي از عواملي است كه مي‌تواند حواس پرتي را به حداقل برساند. سعي كنيد هر روز در جاي ثابتي مطالعه كنيد. مكان ساده باشد. نور كافي و مناسب هم لازم است تا موجب خستگي چشم نشود. هنگام مطالعه محل نشستن بايد راحت باشد تا با مشكل مواجه نگردد.

اجتناب از پرخوري: هنگام مطالعه غذاي سنگين و زياد نخوريد، چرا كه وقتي شكم پر باشد به خواب و استراحت تمايل پيدا مي‌كنيد لذا يادگيري دچار مشكل مي‌شود.

اصول هنگام مطالعه

مطالعه‌ي فعالانه: دانش آموز بايد هدفدار مطالعه كند. در واقع براي به نتيجه رسيدن و بهره بردن بايد مطالعه فعالانه انجام گيرد. مي توان با گزينش نكته هاي مهم، علامت گذاري، حاشيه نويسي، خلاصه نويسي و حل تمرين به اين امر كمك كرد.

جديت در مطالعه: زماني را كه معين كرده ايد تا خواندن را شروع كنيد، بيهوده وسواس به خرج ندهيد و بهانه تراشي نكنيد. كارهاي عقب مانده را هنگام مطالعه انجام ندهيد. حين مطالعه از تلويزيون و راديو و صحبت كردن دوري كنيد.

حفظ آرامش در هنگام خواندن:در زمان مطالعه از هيجان زدگي اجتناب كنيد. مهمترين مسئله حفظ آرامش در زمان مطالعه است. زيرا نگراني و هيجان زدگي ذهن شما را آشفته مي كند و مانع ايجاد تمركز ذهني مي شود و فرد از فهم مطالب باز مي‌ماند.

ترك افكار منفي:هنگام مطالعه نبايد با افكار منفي و گسترش دامنه آن، ذهن خود را مشغول و مضطرب كنيد. هيچ گاه با خود اين جملات را تكرار نكنيد «من در امتحان و آزمون موفق نمي‌شوم».

استفاده از انگشت:هنگام مطالعه بهتر است انگشت سبابه را روي خطوط قرار دهيد به اين وسيله از حافظه بصري خود نيز استفاده بهتري مي‌توان كرد.

تمركز حواس: براي استفاده از خواندن بايد روي موضوع مورد نظر توجه داشته باشيد و به اصطلاح حواستان را متمركز كنيد تا موضوع بحث و نكته هاي اصلي و فرعي، نظرات و استدلال ها را درك كنيد.

استراحت: بعد از مطالعه به اندازه معين لازم است ۲۰ تا ۳۰ دقيقه استراحت كنيم.

اصول بعد از مطالعه

سازماندهي آموخته‌ها: در طول مطالعه نكته ها، يادداشت هاو علامت گذاري‌ها را يك بار بررسي و شماره‌گذاري كنيد.

تكرار آموخته‌ها: يكي از عوامل يادگيري يادسپاري آموخته ها ست لازم نيست تمام مطالب را يك باره و در يك زمان به خاطر بسپاريد بلكه برعكس اگر در فاصله هاي زماني متعدد عمل تكرار انجام گيرد مطالب بهتر در ذهن مي‌ماند.

مرور: مرور به معناي دوباره خواندن و با تفضيل بيشتر خواندن تمام نكته هايي است كه در ظرف هفته درباره آن مطالعه كرده ايم، به طور خلاصه مرور چند فايده دارد:

• مرور موجب درك بهتر درس ها مي‌شود.
• مرور موجب مي شود درس ها و آموخته ها ديرتر فراموش شود.
• مرور هفتگي شما را هميشه براي هرگونه آزمايش و امتحان آماده نگه مي‌دارد.
• طرح سؤال: پس از خواندن مطالب سؤال هاي زير را از خود بپرسيد و به آنها پاسخ دهيد.
  • تا چه ميزان به هدف‌هايي كه براي مطالعه در نظر داشتيد دست يافته‌ايد؟
  • تا چه ميزان نكته‌هاي اصلي و فرعي موضوع را درك كرده‌ايد؟
  • چه نظرات و عقايدي در نوشته مطرح شده است؟
  • نويسنده مي‌خواهد چه چيزي را اثبات كند و چگونه استدلال مي‌كند؟

مباحثه: شما مي‌توانيد با دوستانتان درباره موضوعي مشترك بحث كنيد و برداشت‌هاي خودتان را به ديگران انتقال دهيد كه در نحوه‌ي سخن گفتن شما نيز بسيار مؤثر است.